OYUN İÇİNDE OYUN, LOZAN
Lozan ve Türkiye…
Bilmeyenler için hatırlatmalıyım, Avrupa Devletlerine karşı kazandığımız zaferlerin tescil yeri ve tarihi Lozan’dır.
Bizim için çok önemlidir. Varlık sebebimizdir. 24 Temmuz 1923 Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileriyle Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri ile imzalan anlaşmayı dünyada tanımayan tek ülke Amerika’dır.
Lozan Barış Antlaşmasını yürüten İsmet İnönü o günlerde gözlemcileri şoke etmişti. İsmet Paşa, Lozan’daki salonun kapısına “Amerikalıları istemiyoruz” yazılı bir yafta astırdı, ABD’li gözlemciler de şaşkına dönmüştü.
17 Şubat 1923’teki İzmir 1.İktisat Kongresi’nde ekonomik hedefler doğrultusundaki alınan kararlar, aslında Batı’ya ekonomik olarak bağlanmanın başlangıç miladını oluşturdu. İki bloklu dünyada Türkiye’nin Sovyetlerin etkisine girmemesi için ABD’nin yapmış olduğu ilk 10 milyon dolarlık Marshall yardımları dışa bağımlılığın kırılma noktasını teşkil ettiği söylenebilir.
Peki, ABD ile Türkiye arasında kesin haliyle süregelen anlaşmazlıklar hangi sebeple ortaya çıkmıştır? Lozan’ı neden yok saymıştır?
Bunun iki önemli sebebi var,
Birincisi, o dönemde ABD Başkanı Wilson’un Ermeni ve azınlık yanlı politikaları ve Amerikan Ermeni Lobisince yönlendirilmesi,
İkincisi, ise Truman Doktrini ve Marshall Yardımları ile Avrupa ve Türkiye’nin ekonomik olarak işgal edilerek sömürülmesi, bunun sonucunda da bölgenin enerji kaynaklarının kullanılması.
Amerika 1.Dünya Savaşı sonunda sömürgeciliğe yeni bir yorum Kendinden önceki emperyal devletlerin katı ve sert tutumlarına karşı, ilkeleri ile yumuşak, kabul edilebilir ve daha insancıl teoriler ile halkların gönlünü kazanarak bu işi yapmak istiyordu. O nedenle, söylemlerinde barış, kardeşlik, insan hakları, demokrasi ve halkların özgürlükleri gibi ana tema ve felsefe üzerinden kendi sömürü düzenini oluşturmak istiyordu.
1.Dünya Savaşı sonunda, “Wilson İlkeleri” ni sunarak sömürü ve emperyalizmin ilk yazılı metnini onaylatıyordu. Truman Doktrini ve Marshall Yardımları ile SSCB ile Soğuk Savaş senaryoları oyunlarını, NATO vasıtasıyla sivillere yaptıramadıklarını askerlere yaptırarak yenidünya düzenini yaratıyordu
